Betelgeza, masywny czerwony olbrzym w gwiazdozbiorze Oriona, wkrótce stanie się supernową. Dowiedz się więcej o skutkach tego kosmicznego wydarzenia, które interesuje zarówno astronomów, jak i laików na całym świecie.
Kiedy Betelgeza stanie się supernową?
Betelgeza, znana czerwona supergigant w gwiazdozbiorze Oriona, od lat przyciąga uwagę astronomów. Pytanie, kiedy stanie się supernową, zajmuje specjalistów i dostarcza ekscytujących informacji na temat procesów towarzyszących takim kosmicznym wydarzeniom.
- Betelgeza jest jedną z największych znanych gwiazd i znajduje się w odległości około 550–650 lat świetlnych od Ziemi. Jej masa, szacowana na 10–20 mas Słońca, oraz ogromne rozmiary sprawiają, że jest ona potencjalnym kandydatem do przekształcenia się w supernową.
- Supernowa powstaje, gdy gwiazda o dużej masie osiąga koniec swojego cyklu życia. W przypadku Betelgezy jest to spowodowane zapadnięciem się jądra gwiazdy, co uwalnia ogromną ilość energii.
- Astronomowie obserwują Betelgezę od lat, zwłaszcza odkąd w 2019 roku wykazała nieoczekiwany spadek jasności. Jednak zaciemnienie to było prawdopodobnie spowodowane chmurami pyłu powstałymi w wyniku wyrzutu materii i nie było uważane za bezpośredni znak zbliżającej się eksplozji.
- Dokładny czas, w którym Betelgeza stanie się supernową, pozostaje niejasny. Może to nastąpić w ciągu najbliższych dziesięciu tysięcy lat – w skali astronomicznej bardzo szybko, ale dla nas, ludzi, trudno to przewidzieć.
Dlaczego Betelgeza jest czerwoną supergigantką?
Betelgeza należy do klasy czerwonych supergigantów, które charakteryzują się ogromnymi rozmiarami i małą gęstością. Cechy te odgrywają decydującą rolę w procesie supernowej.
- Gwiazdy te zużyły już swoje zapasy wodoru w jądrze i obecnie łączą cięższe pierwiastki, takie jak hel, węgiel, a w późniejszych etapach również neon, tlen i krzem.
- Rozmiar Betelgezy jest imponujący: jej średnica wynosi około 800–1000 promieni słonecznych. Gdyby zastąpiła ona nasze Słońce, sięgałaby aż do orbity Jowisza.
- Niska gęstość czerwonych nadgigantów oznacza, że ich zewnętrzne warstwy są stosunkowo luźne. Taka struktura sprzyja powstawaniu pulsacji, które mogą prowadzić do zmian jasności.
- Obserwacje czerwonych nadgigantów, takich jak Betelgeza, dostarczają cennych informacji na temat ostatnich etapów ewolucji gwiazd i warunków prowadzących do powstania supernowej.
Jak przebiega proces powstawania supernowej?
Proces powstawania supernowej jest złożony i fascynujący. Obejmuje on różne fazy, od fuzji jądrowej po eksplozję.
- Najpierw w wyniku fuzji powstają coraz cięższe pierwiastki, aż do momentu utworzenia żelaza. Ponieważ fuzja żelaza nie uwalnia energii, proces fuzji zostaje przerwany.
- Jądro zapada się pod wpływem własnej grawitacji, co powoduje nagły spadek ciśnienia.
- Wpadająca materia zderza się z gęstym jądrem, powodując falę uderzeniową, która rozrywa gwiazdę w potężnej eksplozji.
- W wyniku tego uwalniane są ogromne ilości energii, a nowo powstałe pierwiastki, takie jak nikiel, żelazo i kobalt, są wyrzucane w przestrzeń kosmiczną. Eksplozja ta może świecić jaśniej niż cała galaktyka przez tygodnie lub miesiące.
